🔶میخواهم ساعت شنی زمان را دوقرن یعنی دویست سال به عقب برده ودر کوچه های سنه دژ،این دیار بزرگان علم و ایمان و معرفت قدم زده تا مظلومیت خاتونی را فریاد کنم که جاودانه دوران خود بوده و فریادی که شاید در تاریخ بعضا تعریف شده ایران برای اولین بار در راستای آزادی زنان بگوش رسیده است، دوقرن پیش اگر میخواستی زن را تعریف کنی قلم شرم داشت که بنگارد چرا که زن در آن دوران کالایی صرفا برای کار و زایش بیش نبود.
🔶زنان عصری که اصلا دیده نشده و جایگاه اجتماعی بسیار اندکی داشته اند،
موجودی که می بایست خدمتگزاری باشد برای پخت و پز و نظافت خانه و زایش کودکان و این تمام جایگاه زن بوده است در عصر فانوسها و چراغ توری هایی که مردان حرف اول و آخر را به زبان راندهاند،در چنین عصری است که معجزه رخ داده و دراین دیار پر فراز و نشیب،در دیار معجزه های هنری که فقط و فقط مردان میتوانستند عرض اندام کنند،زنی تابوهای دوران خود را شکسته وقلم زبان را چونان شمشیری برنده از نیام برکشیده واعلام وجود میکند آنهم در بلندترین جایگاه عصر خود و بعنوان بانوی عمارت حکومتی که خداوندان اول و آخرش مردان بودند و بس
🔶اگر نگاهی به تاریخ حضور زنان در ایران بیندازیم شاید به تعداد انگشتان دست باشند زنانی که جسارت و شهامت و سواد لازمه را برای حضور در عرصه هنر داشته اند که از جمله آنان برای مثال میتوان به “پروین اعتصامی” اشاره کرد که حداقل صد سال بعد از “مستوره” میلاد یافته آنهم در عصری که اجتماع رشد فرهنگی بیشتری را داشته است،اما چگونه است که تاریخ ایران مملو از نام این بانوی شاعره است اما از “مستوره” که صد سال جلوتر از او شعر سروده ، تاریخ نگاشته ،وشهامت حضور در عرصه مذهبی را با کتاب “شرعیات اهل سنت” داشته است نامی دیده نمیشود دلیل این غربت و در خاکستر فراموشی ماندن این معجره چه بوده است
🔶انچه امروزه ازاین خاتون ادب و تاریخ و شرع بجا مانده چند کلمه و واژه از صفات نیکوی او در دنیای مجازی و یک مجسمه از این بانوی فاضله است در ابتدای ورودی عمارت نیمه ویران خسرو آباد،حال آنکه نام”پروین اعتصامی” تا کتاب دانش اموزان مدارس نفوذ کرده است و این در حالی است که هردوی این بانوان ایرانی و هر دو زن بوده وتنها اختلاف شاید تعهد بیش از حد محققان تاریخی فارس زبان بوده که انقدر در مورد بانو اعتصامی نوشتند تا صفحات تاریخ هنر بانوان ایران را اشباع کردند ولی در این سوی دیگر متاسفانه نام و اثار “مستوره” در غبار روزگار گم شده و به فراموشی سپرده میشود، “مستوره”ای که غزلیات او بحقیقت با توجه به عصری که در آن زندگی کرده چونان گوهری ارشمند میدرخشد،بانویی که مسلط به زبانهای فارسی،کوردی و عربی بوده و سرآمد روزگار خویش
🔶حال باید پرسید دلیل این غربت و در خفا ماندن بانویی نجیب و فاضله با آنهمه استعداد و آثار چیست؟آیا متولیان دست اندرکار فرهنگی کردستان مقصرند؟ آیا محققان و تاریخ نگاران کورد کوتاهی کرده اند؟
چرا اینچنین زنی که در عرصه ی شعر سرآمد دوران خود بوده تا امروز نتوانسته است مظلومیت خود را فریاد کند؟
گاهی برای قدر دانی از هنرمندی که واقعا نقشی در شکوفایی هنر نداشته وفقط سوار بر موج ایام شده است هزینه های گزافی به هدر میرود و با دادن القابی چون مشاهیر آنان را به زور به خورد مردم میدهند اما مشاهیر واقعی مثل “مستوره اردلان” که شاید “اولین زن شاعره و تاریخ نویس و شرع دان خاورمیانه” باشد همه مهر سکوت بر لب نهادهاند و جسارت برگزاری همایشی برای شناخت ابعاد مختلف شخصیت او و آثار تکرار نشدنی زنی در دو قرن پیش را ندارند و تمام تلاش آنان چاپ کتابی از اشعار و چند مقاله جسته و گریخته از زندگی او و تندیسی از این خاتون کورد است که آنهم بدست مردم معمولی و دوستدار فرهنگ انجام شده است
🔶زن در اسلام عزیز دارای مرتبه و مقام والایی است که خداوند بهشت را زیر پای او قرار داده است و “مستوره” زنی محجبه و آداب دان مذهبی بوده که نگارش کتاب “شرعیات” خود مصداق نیکویی است بر این ادعا و همچنین سرودن اشعار با غنای فراوان برای اهل بیت عیلهم سلام نشان داده که به حقیقت سری دارد لایق تاج افسری وچرا هرگز این والا خاتون مسلمان و نجیب از خاکستر خویش بر نمی خیزد معمایی است بس غریب
🔶انتظار میرود تا مسئولان و متولیان امر فرهنگ در هر پله و پایه که هستند همت کنند تا نام والا و ارزشمند “مستوره اردلان” نامی باشد آشنا برای نسل امروز که بسیار تشنه شناخت هویت ملی خویش است و این درد بزرگی است که مردم این عصر فقط میدانند که مستوره همسر والی وقت”خسرو خان والی”بوده و هراز گاهی شعری سروده است اما از زوایای اخلاقی شخصیت اجتماعی ، تاریخ نگاری و شرع دانی این خاتون آگاهی کافی ندارند خاتونی که به حق تاج سر بانوان کورد زبان این روزگار است زنی که نشان داد زن بودن با مرد بودن تفاوتی نداشته و زن هم میتواند در اندازه و قواره مردان در تمام عرصه ها حرفی برای گفتن داشته باشد
🔶امید آن دارم تا این سیمرغ بلند پرواز عرصه ادب و تاریخ،این ققنوس غریب مانده در خاکستر خود روزی میلادی دیگر یابد تا جایگاه او چونان خودش در تاریخ حضور زنان ایران بدرخشد و اینکار نیازمند همت متولیان فرهنگ کردستان سرزمین علم و ایمان و معرفت است
🔶نام مستوره اردلان نامی است بلند آوازه که مادر مهربان تاریخ سنه دژ آبیدر سر افراز نامش را آواز میکند در عصری که فرهنگ و مهر و عاطفه تا درجه انجماد در تالاب تجدد و دنیای مجازی فرو رفته است و نسل جوان بدنبال هویت خویش سرگردان است .
همایشی بزرگ با عنوان “مستوره مادر ادب کورد” در کنار بزرگان قطعا کوچکترین حق این خاتون تاریخ ساز است که دویست سال پیش نشان داد زن تنها زایش و پخت و پز نیست وشاید اولین پرچم دار فریاد زنان برای برابری باشد در کنار مردان .
زنی که بیست هزار بیت شعر او مملو از شعور است و شهامت
🖊ایرج بهرام نژاد
- وقتی مدرسه، نابرابری را تثبیت میکند . . ! - شهریور ۲۶, ۱۴۰۳
- پارک لاله سقز در معرض نابودی . . ! - شهریور ۱۲, ۱۴۰۳
- ۱۶۶ بار اهدای خون متوالی توسط فرد سقزی - مرداد ۲۸, ۱۴۰۳