نوشته های مشابه
گفتگو با کیانوش محمدی داور بازبین هیجدهمین دوره‌ی جشنواره تئاتر کوردی
گزارشگر : اسماعیل صادقی
🔸خودتان را برای مخاطبین نیشتمان قلم معرفی کنید.
🔹سلام خدمت مخاطبین عزیز کیانوش محمدی هستم، کارشناس ادبیات نمایشی دانشگاه دامغان و ارشد رشته بازیگری دانشگاه تربیت مدرس تهران، در سالهای گذشته در حوزه‌ی نمایشنامه نویسی و کارگردانی فعالیت داشته‌ام.
🔸با توجه به حضورتان بعنوان نویسنده ، کارگردان و بازیگر در دوره های قبل و بازبین در این دوره جشنواره تئاتر کوردی، به نظرتان روند کیفیت جشنواره چگونه است؟
🔹روند جشنواره در طول ادوار گذشته تا دوره هجدهم به نظرم با افت کیفیت قابل توجهی روبه‌رو بوده است که آن هم به بسیاری از مسائل چند سال گذشته از جمله سیاسی، اجتماعی مربوط است. هنرمندان تئاتر کوردی مانند دیگر هنرمندان در ایران بعد از اتفاقات اجتماعی به دنبال کشف و تجربه گفتمان جدیدی هستند که آن هم در این برهه می‌تواند دلیلی برای کیفیت پایین آثار حاضر در جشنواره باشد. در ادامه می‌توان به شرایط معیشتی و همچنین انگیزه‌ی کم هنرمندان تئاتر برای تمرین های بیشتر و در نتیجه اجرای بهتر اشاره کرد. به نظر بنده باید شرایط بهتر و آزادی عمل بیشتری به هنرمندان داده شود تا بتوانند بدون دغدغه‌ی محتوایی به فرم جدیدی در ارائه‌ی اثر برسند. و در نهایت گفتمانی در پاسخ به فهم مخاطب حال حاضر تئاتر کوردی ایجاد شود.
🔸با توجه به حضور فعالتان در روند آکادمیک و اجرایی تئاتر پایتخت جایگاه کلی تئاتر کوردی را چگونه ارزیابی می کنید؟
🔹با توجه به سوال قبلی نیز می‌توان به این سوال هم پاسخ داد. همانطور که عرض کردم تئاتر در ایران و به ویژه در تهران با کمیت بالا در اجرا دارای کیفیت خوبی نسبت به سالیان گذشته نمی باشد. کیفیت را بنده اینطور می‌بینم که تئاتر پایتخت نیز اکثرا همچنان تکرار ایده های اجرایی سالیان گذشته و رویکرد های قبلی نسبت به تئاتر است در کل می‌توان گفت نسبتی با شرایط حال حاضر جامعه ندارد یا به شیوه‌ی سطحی می‌خواهد با آن ها برخورد کند. تئاتر کوردی نیز از این رویکرد مستثنی نیست متاسفانه تکیە بر لزوم متن یکی از آسیب های جدی در حوزه‌ی اجرایی جشنواره است. این که در بسیاری از تئاتر های حاضر اجرا فراتر از متن نمی‌رود و سعی می‌کند مقید بودن خود را به متن نشان دهد به همین دلیل گروه اجرایی نمی‌تواند فراتر از متن به رویکرد جدید و فرم تازه‌ای برسد. در ادامه در چهارچوب همین برخورد جایگاه برخورد جسوارنه و ساختارشکنی در اجرا ها خالی است. اما تئاتر کوردی را شاید جدا از صحنه بتوان ارزیابی کرد محفلی که هنرمندان کورد را می‌تواند در جای جای دنیا در شهر سقز گرد هم آورد و در مدت چند روز با همدیگر و در مورد تئاتر به گپ و گفت و تبادل نظر بپردازند. در ادامه،. شاید همین فضا بتواند به ارزیابی خود و رسیدن به گفتمان جدیدی در دوره های آینده عمل کند.
🔸تئاتر به زبان کوردی یا تئاتر کوردی؟بینش شما نسبت به این مسئله چیست؟
🔹زبان شاید اصلی‌ترین دلیل برگزاری هجده دوره جشنواره باشد چرا که در آیین نامه‌ی جشنواره بر این مسئله تاکید شده است که زبان آثار نمایشی حاضر در جشنواره باید کوردی باشد. اما به نظر بنده زبان صرفا وسیله‌ی ارتباطی بین شخصیت های ما بر روی صحنه است. زبان در تئاتر کوردی در بسیاری از موارد بدل به مسئله‌ای فراتر از اجرا می‌شود. اینکه زبان عاری از هرگونه کج‌روی و ناخالصی باشد خود مسئله‌ای است که زیست بازیگر به عنوان کاراکتر بر روی صحنه را تحت تاثیر قرار می‌دهد به نظر بنده همین مسئله بدل به ترکیب واژگانی تحت عنوان تئاتر کوردی می‌شود. تئاتر +کوردی مانند بسیاری از اشیا و مایحتاج ما که به جای بومی آن را کوردی می‌خوانیم عمل می‌کند. انگار ترکیب همین دو کلمه از ما می‌خواهد در چهارچوب مشخصی از لحاظ نگرش، بازیگری، نمایشنامه نویسی، طراحی صحنه و… عمل کنیم. چهارچوبی که ما را محدود به زیست و رویکرد مشخصی نسبت به تئاتر می‌کند و می‌خواهد ما را با مالکیتی تحت عنوان اشیا روزمره در تناسبات اقتصادی با تئاتر روبه‌رو کند. این مالکیت بعضا بدل به جایگاه تئاتر به عنوان رسانه می‌شود. اینکه هنرمند کورد سعی دارد دغدغه ها یا مسائل تاریخی خود را به زبان کوردی و در قالب همان فرم قبلی روایت محور به مخاطب انتقال دهد. به نظر بنده عنوان جشنواره می‌تواند جشنواره تئاتر سقز باشد و در فراخوان هر دوره حضور آثار در فراخوان ملزم به شرط زبان کوردی باشد.
🔹اخیرا بنده در رویداد دانشگاهی تربیت مدرس در دیماه ۱۴۰۲ به عنوان کارگردان با نمایش «مرگ در ساعت سگ» نوشته‌ی فارس باقری حضور داشتم.
نمایشنامه‌ی جدیدی به زبان کوردی حول محور اهالی سقز که از جاده‌ی قیدار به طرف تهران در رفت و آمد هستند نوشته‌ام.
و در هجدهمین جشنواره‌ی تئاتر کوردی سقز از اولین کتابم تحت عنوان دو نمایشنامه‌ی کوردی
چناره‌کان/ دیوار ( انتشارات روناهی) رونمایی خواهم کرد.
🔸به نظر شما علت کوچ هنرمندان فعال حوضه تئاتر و سینما به پایتخت و عدم فعالیت در زادگاهشان چیست؟آیا خودتان نیز شامل این قضیه بی بازگشت هستید؟
🔹به نظر بنده این مهاجرت صرفا مختص به تئاتر و سینما نیست و می‌توان در رشته های دیگر نیز همین مهاجرت به پایتخت را دید. اساسا به نظر بنده وجود عامل مرکزگرا در این خصوص نقش کاربردی دارد.
زیرساخت هایی برای تئاتر و سینما در تهران مانند فضای دانشگاهی، کلاس ها و منابع آموزشی، سالن های تمرین و اجرا و مهم‌تر از همه بازار کار و وضعیت اقتصادی وجود دارد که در انتخاب همه برای مهاجرت تاثیر گذار است. فضای مجازی و افرادی که خود به تهران مهاجرت کرده‌اند و در فضای حرفه‌ای تئاتر و سینمای کشور در حال حاضر مشغول به کار هستند و در نهایت فراگیر بودن جریان سلبریتی در حال حاضر در انتخاب افراد مهم است.
🔹در ادامه قسمت دوم سوال شما باید بگویم بنده هنوز در این حوزه مشغول به فعالیت هستم و وجود خودم را معطوف به حضور فیزیکی در سقز نمی‌دانم بهتر است بگویم که زندگی در شهر دیگری نمی‌تواند مانع از ادامه‌ی فعالیت های قبلی‌ام در زادگاهم شود. به همین دلیل مدام سعی می‌کنم از طریق نوشتن نمایشنامه و گاه گاهی اجرای آن در سقز ارتباط خود را قطع نکنم.
🔸بنظرتان وضعیت نابسامان اقتصاد کشور در سالهای اخیر تا چه حد بر حوضه تئاتر و سینما تاثیر گذار بوده است؟
🔹به نظر بنده بسیاری از هنرمندان این عرصه را از تئاتر و سینما بیرون راند. چند سال قبل اینطور بود که هنرمندی که هنوز وارد چرخه‌ی اقتصادی تئاتر و سینما نشده بود در کنار علاقه‌اش کار دیگری را برای وضعیت معیشتی خود انجام می‌داد. اما حال اینگونه است که اکثر هنرمندان این عرصه مجبورند که تئاتر و سینما را برای همیشه کنار بگذارند و نزدیک‌جشنواره ها شاید زمان کمی را به تمرین اختصاص دهند.
🔹بسیار از احداث پلاتو سقز و دیگر شهر های استان کوردستان خوشحالم زیرا که خارج شدن از معماری قاب عکسی (صحنه ایتالیایی)، و ورود به معماری دیگری فرم اجرایی کار ها را می‌تواند تغییر دهد و کارگردان بر اساس نیاز اجرایی‌اش می‌تواند در هر سالنی که بخواهد اجرا برود و همین مسئله بازیگران را از بازی های اغراق آمیز در سالن های نامناسب و نمایشی بودنشان نجات دهد.
🔸کلام آخر . . .
🔹در ادامه برای روند جشنواره خوشحالم و از همه‌ی دوستان عزیزم که برای برگزاری هر چه بهتر جشنواره زحمت می‌کشند بی‌نهایت سپاسگزارم.
- آراء هیئت داوران نوزدهمین جشنوارە بین‌المللی تئاتر کوردی سقز - آذر ۱۲, ۱۴۰۳
- بە بهانه نوزدهمین دوره جشنواره تئاتر کوردی سقز - آبان ۲۷, ۱۴۰۳
- لطفا جای خالی را با سردیس مناسب پر کنید . . ! - شهریور ۱۴, ۱۴۰۳
