چالش های رتبە بندی توسعە استان ها

چالش های رتبە بندی توسعە استان ها

🔰۱-اخیرا گزارشی منتشر شده است که به استناد نرخ بیکاری و تورم ، درجه ی فلاکت اقتصادی استان ها را اعلام و استان کردستان با نمره ۵ ۱/۶پس از استان لرستان در رده دوم قرار گرفته است. فارغ از میزان صحت این ارقام، به استناد آمار و اطلاعات در دسترس می توان مدعی شد شاخص های توسعه در استان کردستان نه تنها رضایت بخش نیست بلکه می توان مدعی شد در چهار دهه اخیر روند توسعه یافتگی این استان در مقایسه با سایر استان ها سیر نزولی داشته است البته این ادعا را صاحب این قلم ، به اتکای آگاهی شخصی و نه مستند به ارقام و اعداد دقیق بیان می کند.

🔶بعنوان شهروندی که از سال۱۳۶۷در رشته مدیریت دولتی و استراتژیک مطالعاتی داشته و با اتکای بیش از دو دهه فعالیت در پست های مدیریتی بخش های اقتصادی استان و برخی حوزه ها ی ملی و چندپژوهش و نیز بررسی هایی که در سال های گذشته دراسناد و گزارش های مربوط به توسعه کردستان داشته ام اعلام می کنم وضعیت توسعه کردستان در مقایسه با سایر استان ها مناسب نیست واین چندان نیازمند دلیل و برهان و ارائه مستندات نیست چیزی که عیان است چه حاجت به بیان است

🔰۲-مشاهده خیل بیکاران و کاهش چشمگیر قدرت خرید مردم در شرایط فقدان اشتغال کامل نیروی کار بدون ارائه به آمار هم‌ نمایانگر افزایش نرخ فلاکت اقتصادی جامعه کردستان است اما بعنوان یک دانش آموخته مدیریت توسعه، نخواهم توانست خود را اقناع کنم که بدون دسترسی به آمار و ارقام برگرفته از مطالعه و پژوهش علمی قضاوت کارشناسانه ای در مورد درجه صحت این ادعا داشته باشم به علاوه دامنه توسعه و ابعاد و اجزای آن بسیار فراتر از دو عنصر بیکاری و تورم است از این لحاظ در مورد درجه توسعه یافتگی کردستان و سایر استان های کشور و مقایسه آنها با یکدیگر نیازمند دسترسی به اطلاعات و آمار دقیق و قابل اعتماد هستیم.

🔶در دهه های گذشته وزارت صنایع و معادن با ارائه آمار مربوط به  برخی شاخص های رشد صنعتی کشور و استان ها تلاش کرده مقایسه ای ولو سطحی و محدود ازوضعیت توسعه اقتصادی استان ها داشته باشد. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و برخی دیگرنیز چنین مقایسه هایی داشته و یا دارند. اما واقعیت این است که دستگاه متولی برنامه ریزی توسعه کشور ( سازمان برنامه و بودجه) سال هاست با فراموش کردن رسالت ذاتی خود مردم و پژوهش گران را از دسترسی به آمار و ارقام دقیق وحامع از میزان توسعه یافتگی کشور و استان ها محروم کرده است

🔶در یک نظام برنامه ریزی کارآمد ، انتظار می رود تولیت آن بصورت سالانه و پنج ساله ( متناسب با ابتدا و انتهای برنامه های توسعه پنج ساله ملی ) گزارش جامعه از شاخص های توسعه کشور ، بخش های مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و حتی سیاسی استان ها را در معرض دید ملت و متولیان امر و پژوهشگران قرار دهد

 🔰۳- با عنایت به نکات بالا می خواهم به این کاستی جدی و مزمن در نظام  برنامه ریزی توسعه کشور اشاره کنم که

🔶اولا سازمان برنامه و بودجه کشور در چهار دهه گذشته هرگز و در هیچ مقطعی بعنوان متولی معرفی و ارزیابی شاخص های جامع توسعه کشور و استان ها به حساب نیاورده است و اگراین وظایف و  نقش را درلابه لای پوشه های اداری برای خود تعریف کرده در عمل حتی یک گزارش جامع از توسعه ملی، بخشی و منطقه ای را در معرض دید مردم و رسانه ها قرار نداده است

ثانیا تا این لحظه چک لیست جامع و یا پکیج کاملی از شاخص های توسعه همه جانبه برای مطالعه و مقایسه توسعه استان ها تنظیم و منتشر نشده است،

ثالثا جز برخی موارد که توسط دستگاه ها بصورت پراکنده منتشر شده تاکنون گزارشی مکتوب و جامع از وضعیت شاخص های اصلی توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در دسترس قرار نگرفته است.

🔶این کاستی و ضعف ملی در سطح استان ها -از جمله استان کردستان نیز وجود دارد.

صاحب این قلم به عنوان فردی که بیش از دو دهه است درگیر موضوع توسعه است گزارش جامع از وضعیت شاخص های توسعه استان و تحلیل و روند آن از سوی دستگاه  های متولی و مدعی توسعه مشاهده نکرده است درمورد وضعیت توسعه استان جز آمارهای پراکنده و کتاب های آمار کلیشه ای سالانه که اطمینان چندانی هم به درستی آن وجود ندارد چراکه حاوی داده های تکراری و کلیشه یی فاقد تحلیل روند و ذکرموانع و عوامل اثر گذار پیرامون آنهاست منبع ویژه و قابل اعتمادی در دست نیست تا با ارزیابی و مقایسه آنها به مردم گفته شود در چهل سال گذشته چه بر سر توسعه استان آمده است.

 🔰۴- با این وصف هنوز این انتظار از دستگاه ها ی متولی توسعه ، به ویژه سازمان برنامه و بودجه و استانداری و نیز شورای اسلامی استان وجود دارد که با ارائه یک گزارش جامع…

از وضعیت اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی و حتی سیاسی استان امکان مقایسه توسعه یافتگی استان کردستان با سایر استان های کشور را فراهم کنند

بدیهی است دست یابی به چنین منبعی نیازمند همکاری مراکز علمی و پژوهشی ، پژوهشگران و کارشناسان توانمند استان است.

🔶نقش سازمان برنامه و بودجه استان در ایجاد هماهنگی و تبدیل گزارش های بخشی،و پراکنده به گزارش جامع عملکرد  نهادهای توسعه ای استان در چهار دهه اخیر بسیار مهم و پررنگ تر از سایر دستگاه های اجرایی و شوراها و نهادها و بخش های مردمی و  Njoهاست. لازم است باز گفته شود که متاسفانه فقدان احزاب مردمی توانمند برای رصد کردن چنین موضوعات مهمی و ضعف و ناکارآمدی شوراهای محلی نیز موجب شده است دستگا های متولی هیچ حس پاسخ گویی نداشته و شرایط اقتصادی حاکم بر رسانه ها و مطبوعات و فضای روشنفکری استان نیز اجازه نقش آفرینی این ارکان جامعه مدنی را به نحو احسن نمی دهد.

🔶در مجموع دست به دست دادن این کاستی ها موجب شده است که هرگونه اظهار نظر پیرامون درجه توسعه یافتگی استان صرفا بصورت کلی و بدون استناد به آمار و اطلاعات دقیق باشد.امری که کمک چندانی به رصدکردن و قراردادن قطار توسعه بر ریل اصلی آن نمی کند.

🖊دکتر سید هاشم هدایتی

“عضو بازنشسته هیئت علمی دانشگاه صنایع و معادن تهران”

همچنین ببینید

روز جهانی تئاتر

بە بهانه نوزدهمین دوره جشنواره تئاتر کوردی سقز

✍اسماعیل صادقی 🔹چندی پیش در شهر مهاباد جلسه‌ای تحت عنوان هم اندیشی هنرمندان کورد و …

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *